Қорқыныш, кедейлік, белгісіздік: Неліктен әйелдер Қазақстанда дүниеге әкеледі — жылына 16% басқа

Құлау көрсеткіштері

Нәрестелер санын азайтудың уәжі:

• 2021 — 446,5 мың сәби;

• 2022 — 403,9 мың;

• 2023 — 388,4 мың;

• 2024 — 365,9 ра.

Абсолютті көрсеткіштермен қатар, ол азаяды және 1000 адамға туу коэффициенті: 2021 жылы 23.5-тен 2025 жылға дейін төмендеді. Бұл соңғы онжылдықтағы ең төменгі деңгей.

Қазақстанда олар жиі туады және қай жерде аз болады

Туудың ең жоғары көрсеткіштері оңтүстік аудандарда сақталған:

• Маңғыстау облысы — 21,3-тен 1000 адам;

• Түркістан облысы — 21,3;

• Шымкент — 19,7.

Тізімнің екінші соңында елдің солтүстігі мен шығысы:

• Солтүстік Қазақстан — 8,5;

• Кеңа ауданы — 9,5;

• Шығыс Қазақстан — 9,6.

Болжау — бәрі күңгірт

Біріккен Ұлттар Ұйымы бойынша, ұзақ мерзімді перспективада Қазақстан бала туу деңгейін төмендетеді деп күтілуде. Болжам келесідей:

• 2034 жылға қарай — 17,6;

• 2050 жылға қарай — 17;

• 2100-ге дейін — 11,4.

Неліктен қазақстандықтар балалардың дүниеге келуін кейінге қалдырды

Демографиялық дағдарыстың себептері көбінесе экономика және әлеуметтік көзқарас саласындағы болып табылады. «Қазақстан балалары» ақпараттық порталының мәліметтері бойынша негізгі факторлар келесідей:

• Үйлер, білім беру және денсаулық сақтау үшін жоғары шығындар;

• мемлекеттік қолдаудың болмауы;

• Қозғалыс мәндері: көп және одан да көп әйелдер аналарды ертерек емес, мансаптарын таңдайды;

• Еңбек тұрақсыздығы және әлеуметтік өрістер.

Сауалнамалар не деді

Әлеуметтанулық зерттеулердің нәтижелері бойынша:

• 3,9% Респонденттер балалар алғысы келмейтіндерін айтты;

• 51,3% — бір бала және екінші жоспар жоқ;

• біреуі 10,5% Төрт немесе одан көп болуға дайын.

Будың артуының мөлшері артып келеді

Тағы бір алаңдатарлық үрдіс — бедеулік жағдайының күшті өсуі. 2024 жылдың бірінші жартысында тиісті диагноз қойылды 29,1 мың әйел — 2021 жылмен салыстырғанда үш есе көп. Ерлердің бедеулігі де дамып келеді, бірақ тым тез емес.

Зардаптар: қартаю және жұмысшылардың болмауы

Егер жағдай өзгермесе, алдағы онжылдықтардағы Қазақстан көптеген маңызды мәселелерге тап болуы мүмкін:

• Жұмыс істейтін халықтың болмауы;

• ұлттың қартаюын жеделдету;

• Зейнетақы мен әлеуметтік жүйелердегі жүктемелердің өсуі;

• Баяу экономикалық өсу.

Жағдайды не сақтай алады

Сарапшылар атап өтіледі: ел қажет Жаңа демографиялық стратегияҚосу:

• Балалы отбасыларға қаржылық және салықтық жеңілдіктер;

• Бағдарламалар бедеулік және экологиялық емдеу үшін қол жетімді;

• Балалары бар отбасыларға арналған инфрақұрылымды дамыту (балабақшалар, мектептер, денсаулық сақтау ұйымдары);

• Отбасы құндылықтарын тарату және ата-аналарды жұмысқа қолдау көрсету.

Жүйелі және уақтылы шараларсыз Қазақстан алдағы жылдары жедел демографиялық дағдарыс аймағына кіре алады.